Sağlıklı bir ömür kadar bu yaşamın, konfor ve kalite içermesi de arzulanır. Yaşama konfor ve kalite katan temel unsurlardan biri de makatın işlevselliğidir (Müdür kim?). Yani makatın abdest tutma ve dışkılama yeterliliğidir.

  Makatın abdest tutma ve dışkılama işlevleri arasında doğuştan gelen içgüdüsel bir denge vardır. Bu sayede istemsiz gaz ve dışkı çıkışlarına engel olunurken ihtiyaç halinde de gereksiz ıkınmalardan uzak, rahat ve sorunsuz dışkılama mümkün olur. (Normal fabrika ayarları)

  Ancak bu denge, tuvalet eğitimini başladığı yıllarda bozulmaya başlar ve yıllar içersinde, artarak da ilerler. Sosyal bir canlı olan insan için dışkılamanın kabul edilebilir yer ve zamanlara taşınabilmesi (erteleme) önemlidir. Ancak bu ertelemeler, gereğinden fazla ve sık yapıldığı takdirde abdest tutma işlevi çok daha baskın hale gelir ve denge bozulur. Dolayısıyla dışkılama, hem ihtiyaç olmaktan çıkar ve zamanla görev haline dönüşür hem de gereksiz ıkınma ve zorlanmalara mahkum olur.

  Sıklıkla "Kullanıcı" bağımlı gelişen ve belirginleşen bu hatalı dışkılama alışkanlıklarının bir sonucu olarak da...
♦ Karın şişkinliği, hazımsızlık ve gaz, tam boşalamama ve rahatlayamama, tuvalette zorlanma, dışkıda katılaşma, tuvalet ihtiyacı hissetmeme, tuvalete zor yetişme ve bazen de kaçırma, tuvalet sonrası makatta akıntı ve kirlenme gibi çeşitli dışkılama sorunları,
♦ Makatta ağrı, şişlik ve kanama gibi dışkılama bağımlı makat sorunları yaşanmaya başlar.

Yaşanan bu sıkıntıların büyük bir kısmı ya önemsenmez yada geçiştirilir. Ancak gün gelir!.. "Aklı kı.ında yaşama" misali, yaşam konfor ve kalitesi iyice bozulur. İşte o zaman, rahat ve sorunsuz dışkılamanın kıymeti çok daha iyi anlaşılır. Yaşayan bilir!..

  Yaşanan tüm bu şikayetlere yol açan ve Proktoloji (AnalCerrahi) kapsamında ele alınan hastalıklar “Buzdağı” gibidir. Buzdağının su üstünde kalan ve görünen kısmını, Hemoroid (Basur), Anal Fissür (Çatlak), Anal Apse-Fistül gibi makat hastalıkları, su altında kalan ve görünmeyen kısmını ise Anismus, Rektosel, Rektal Intussusepsion /Prolapsus, Pelvik Taban Düşüklüğü, Rektal Hiposensitivite gibi kabızlığa (dışkılama güçlüğüne) yol açan hastalıklar oluşturur.

  Altta yatan dışkılama güçlüğüne (kabızlığa) rağmen sıklıkla yaşam konfor ve kalitesini bozan ağrı, kanama, şişlik gibi sorunlara, dolayısıyla da basur, çatlak gibi makat hastalıklarına odaklanılır. Sonuç olarak da Buzdağı’nın sadece görünen kısmını dikkate alınır ve tedaviye geçilir.

Hatta bu süreçte birçok hasta, basur veya çatlak geçtiği takdirde yaşadığı kabızlığın da biteceğini düşünür. Ama yanılır...

  Sonuç olarak hala beslenmeye dikkat eden ve "kabız" olmaktan korkan, “Memnuniyetsiz veya tekrarladı” diyen ya da “Kabız olmamaya (ıkınmamaya) çalışın, kabız olursanız (ıkınırsanız) tekrarlar” denilen hastalardan olunur. Bunun nedeni ise Eksik teşhis = Yetersiz Tedavidir.

  İşte bu nedenle dışkılama ve dışkılama bağımlı makat sorunları olan hastalarda; Buzdağı'nı bir bütün olarak görmeye çalışan ve işlevsel bütünselliği dikkate alan AnalCerrahi (Proktoloji) yaklaşımına ihtiyaç duyulur. Bu yaklaşımın ilk adımını ise detaylı sorgulama ve muayene oluşturur.

  Detaylı sorgulama sürecinin öncelikli amacı hastayı bilgilendirme ve bilinçlendirmedir. Hasta şikayetleri dinlendikten sonra dışkılama alışkanlıklarına odaklanılır. Dışkılamanız nasıl? Kabızlık nedir? Ikınma nedir? Zorlanma nedir? tarzı sorularla detaylandırılır. Böylece hastanın doğru diye bildiği yanlışlar, önemsemediği veya farkında olmadığı kullanıcı hataları (dışkılama alışkanlıkları) ortaya konur. Amiyane tabirle, en az 30-40dk. süren “b.ktan bir muhabbet” yapılır. Bu süreç, muayenenin malum psikolojik özellikleri de dikkate alındığında hastanın rahatlaması açısından da önemlidir.

  Hastaya ait geçirilmiş anal hastalık ve ameliyatlar, kullandığı ilaçlar, allerji durumu, ailede kolorektal kanser hikâyesi gibi öz ve soygeçmiş bilgileri de alındıktan sonra detaylı anal muayeneye geçilir.

  Hastadan iç çamaşırlarını dizlerine kadar sıyırıp muayene masası üzerine çıkması, sol yan vaziyette yatıp dizlerini karnına doğru çekmesi istenir. Kadınlar, hemcinsi eşliğinde muayeneye hazırlanır (Havlu kâğıtla cinsel bölge kapatılır). Müteakiben hastanın üstü  örtülür. Tüm bu hazırlıklar bittikten sonra kadın hastanın yanına gidilir ve muayeneye başlanır.

  Muayenede öncelikle kalçalar aralanarak makat, dışarıdan gözlenir. Nefes alıp verme ve ıkınma sırasındaki hareketleri izlenir. Makata dışardan dokunarak makat kasları palpe edilir. Son olarak uygun hastalarda parmakla içerden muayene yapılır.

  Detaylı sorgulama ve muayene sürecinde elde edilen tüm bulgular, Neden-Sonuç ilişkisi dahilinde yorumlanır. Ancak gerek olası bulguları kesinleştirmek (Tanı) gerek ayrıştırmak (Ayırıcı Tanı) gerekse uygun tedavi planlaması için daha fazla veriye ihtiyaç duyulur. Bu çerçevede öncelikle, hastanın risk analizini de dikkate alarak Sigmoidoskopi / Kolonoskopi yapılır. Sonrasında abdest tutma ve erteleme yeteneği ile tuvalet ihtiyacı hissetme ve dışkılama yeterliliğini farklı açılardan inceleyen Baryum Defekografi (İlaçlı Dışkılama Filmi), Anorektal Manometri, 3D Endoanal USG (360˚) gibi ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. Bu sayede Buzdağı'nı komple ve bir bütün olarak görüp değerlendirme imkânı olur.

Dışkılama ve dışkılama bağımlı makat sıkıntıları olan hastalarda çözüm, sorunun içinde gizlidir. O halde Doğru ve Eksiksiz Teşhis = Etkin ve Kalıcı Tedavi...

İlgili Konular...

Güncelleme: Nisan 2019