Sorgulama ve Muayene
Tüm canlılar için beslenme (giriş) ve boşaltım (çıkış) vazgeçilmez ikilidir. Hatta içgüdüsel olarak gerçekleşen bu iklinin yaşam konfor ve kalitesine katkısı da vazgeçilmezdir.
Ancak insanoğlu, sosyal bir canlı olma uğruna dışkılamayı kabul edilebilir yer ve zamanlara taşıyarak müdahale eder. Hatta ihtiyaç olmaktan çıkarıp görev haline dönüştürür. Dolayısıyla dışkılama ve abdest tutma arasındaki içgüdüsel denge, yıllar geçtikçe bozulur. Abdest tutma ve erteleme çok daha baskın hale gelir. İşte bu süreç; kaçınılmaz olarak insanları, kullanıcı kaynaklı hatalı dışkılamaya ve istemsiz kaçaklara mahkûm eder.
Yıllar içerisinde devam eden kullanıcı hatalarının bir sonucu olarak karın şişkinliği, ıkınarak veya zorlanarak dışkılama veya tam boşalamama gibi dışkılama ve/veya makatta ağrı, kanama, şişlik gibi çeşitli dışkılama bağımlı makat sorunlar yaşanmaya başlar. Fakat bu sıkıntıların büyük bir kısmı ya önemsenmez yada geçiştirilir. Ancak gün gelir!.. Yaşam konfor ve kalitesi "Aklı kı.ında yaşama" misali iyice bozulur. İşte o zaman, rahat ve sorunsuz dışkılamanın kıymeti çok daha iyi anlaşılır. Yaşayan bilir!..
.jpg "AnalCerrahi de buzdağı...")
Proktoloji (AnalCerrahi) kapsamında ele alınan dışkılama bağımlı hastalıklar “Buzdağı” gibidir. Buzdağının su üstünde kalan ve görünen kısmını Hemoroid (Basur), Anal Fissür (Çatlak), Anal Apse-Fistül gibi makat hastalıkları, su altında kalan ve görünmeyen kısmını ise Anismus, Rektosel, Rektal Intussusception / Prolapsus, Pelvik Taban Düşüklüğü, Rektal Hiposensitivite gibi kabızlığa (dışkılama güçlüğüne) yol açan hastalıklar oluşturur.
Ama altta yatan kabızlığa rağmen çok daha fazla dikkat çeken ve mağdur eden; ağrı, kanama, şişlik gibi makat şikayetlerine yada basur, çatlak gibi sadece anal muayenenin yeterli olduğu makat hastalıklarına odaklanılır. Dolayısıyla Buzdağı’nın sadece görünen kısmı makat dikkate alınır ve basur ve veya çatlak tedavisine geçilir.
Ama bu durum; uygulanan çeşitli tedavilere rağmen yaşanan sorunlarının, öyle veya böyle devamıyla sonuçlanır. Doğal olarak da “Memnuniyetsiz veya tekrarladı” diyen ya da “Kabız olmamaya (ıkınmamaya) çalışın, kabız olursanız (ıkınırsanız) tekrarlar” denilen hastalardan olunur. Bunun nedeni ise geyet basittir. Eksik teşhis = Yetersiz Tedavi...
İşte bu nedenle dışkılama bağımlı makat sorunları olan hastalarda; Genel Cerrahi veya Kolorektal Cerrahi yerine işlevsel bütünselliği dikkate alan, yani Buzdağı'nı komple görmeye çalışan AnalCerrahi (Proktoloji) yaklaşımına ihtiyaç duyulur. Bu yaklaşımın ilk adımı ise detaylı sorgulama ve muayenedir.
Detaylı sorgulama sürecinin öncelikli amacı hastayı bilgilendirme ve bilinçlendirmedir. Hasta şikayetleri, sıklıkla da makat şikayetleri dinlendikten sonra ağırlıklı olarak dışkılama alışkanlıklarına odaklanılır. Dışkılamanız nasıl? Kabızlık nedir? Ikınma nedir? Zorlanma nedir? tarzı sorularla detaylandırılır. Böylece hastanın doğru diye bildiği, önemsemediği veya farkında olmadığı kullanıcı hataları (dışkılama alışkanlıkları) ortaya konur. En az 30-40dk. kadar “b.ktan bir muhabbet” yapılır. Bu süreç, muayenenin malum psikolojik özellikleri de dikkate alındığında hastanın rahatlaması açısından da önemlidir.
Hastaya ait geçirilmiş anal hastalık ve ameliyatlar, kullandığı ilaçlar, allerji durumu, ailede kolorektal kanser hikâyesi gibi öz ve soygeçmiş bilgileri de alındıktan sonra detaylı anal muayeneye geçilir.
.jpg "Sol-yan muayene pozisyonu")
Bayan hastalar, bir sağlık personeli (bayan) eşliğinde muayeneye hazırlanır. Hastadan iç çamaşırlarını dizlerine kadar sıyırıp muayene masası üzerine çıkması, sol yan vaziyette yatıp dizlerini karnına doğru çekmesi istenir. Bayanlara havlu kâğıt verilerek ön tarafı (cinsel bölgeyi) kapatması sağlanır. Müteakiben hastanın üstü de delikli bir örtü ile kapatılır. Tüm bu hazırlıklar bittikten sonra bayan hastanın yanına gidilir ve muayeneye başlanır.
Muayenede öncelikle kalçalar aralanarak makat gözlenir. Derin nefes alıp verme ve ıkınma sırasındaki makat hareketleri izlenir. Parmakla makata dışardan dokunarak makat kasları palpe edilir. İhtiyaç durumuna göre parmakla içerden de muayene edilir.
Detaylı sorgulama ve muayene sürecinde elde edilen bulgular, Neden-Sonuç ilişkisi dahilinde yorumlanır. Ancak gerek olası bulguları kesinleştirmek (Tanı) gerekse ayrıştırmak (Ayırıcı Tanı) için daha fazla veriye ihtiyaç duyulur. Bu çerçevede öncelikle, hastanın risk analizini de dikkate alarak Sigmoidoskopi / Kolonoskopi yapılır. Sonrasında abdest tutma ve erteleme yeteneği ile tuvalet ihtiyacı hissetme ve dışkılama yeterliliğini farklı açılardan inceleyen Defekografi (İlaçlı Dışkılama Filmi), Anorektal Manometri, 3D Endoanal USG (360˚) gibi ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur.
Ancak bu sayede Buzdağı'nı komple ve bir bütün olarak görüp değerlendirme imkânı elde edilmiş olur. İşte dışkılama bağımlı sıkıntıları olan hastaları etkin ve kalıcı tedaviye götüren altın anahtar... »»» Doğru ve Eksiksiz Teşhis...